Wat heb ik toch een mooi beroep! De liefde om mij heen mogen strooien op veel verschillende gelegenheden. Zomaar soms in een paar dagen het hele land doorrijden. Afgelopen woensdag had ik een nog optreden in Middelburg. En de Zeeuwen is weer een heel ander volk dan de Friezen. Zeeuwen zeggen altijd “Ons ben maar gewone mensen”. Dan doen de Friezen niet. Dié zeggen: “wie binne bizondere minske”. En dat zijn ze ook. De ene Fries gedraagt zich als een stalen Noor, de andere is meer het type van de Friese doorloper. Dat was ook wel de sfeer die tweedelige Marieke neerzette: niet door het ijs zakken, maar links, rechts en probeer verder te gaan. Ook al knellen de bandjes van de schaats nog zo hard. Maar wel dwars door het slechte ijs ploeteren en niet er omheen proberen te rijden.

Ik was daar heel blij mee, want we weten allemaal dat het niet altijd zo gaat als je graag wilt. Ik reed vannacht in alle vroegte (half acht ’s morgens ervaar ik als vannacht) van huis om op tijd in het noorden te zijn en dacht: “Lekker hard even tuffen over de snelweg.” Maar toen ik bij de snelweg kwam, bleek die te zijn afgesloten wegens werkzaamheden. Je kunt tegenwoordig ook nergens meer van op aan. Natuurlijk, ik had het kunnen lezen op van A naar Beter, maar wie is er nu altijd bezig met zijn route? Ik moest lang over wat mindere wegen kronkelen om de goede richting uit te kunnen blijven gaan. En er ging meteen door me heen: “Tja, die mensen waar je nu naar toe rijdt, hebben die ervaring misschien ook wel allemaal.” Je denkt dat het leven allemaal wel lukt en opeens is de grote weg afgesloten. En daar had je even helemaal niet op gerekend. Het is je overkomen. Sommige dingen plan je in het leven en sommige dingen overkomen je. Ik heb dat ooit weleens een dominee horen zeggen en die zei er toen nog achteraan: “Sommige dingen plan je, sommige dingen overkomen je en soms is het zo dat de planning je overkomt.” En in ons verband van vandaag bedoelde hij beslist niet dat deze ziekte van hogerhand in je leven gepland wordt.

Dit alles overdacht ik tot ik boven Emmeloord kwam en het klaar was met de verharde wegen. Zo boemelde ik me naar de provincie die me heel erg aan het hart ligt. Het was me wel weer een eindje rijden. Maar omdat een geuite emotie een dalende emotie is, heb ik daar nu geen last meer van. Temeer omdat ik dit een heel mooi gezelschap vind. Vanaf het begin waren mensen open en durfden zich kwetsbaar op te stellen. En als Marieke je dan over de streep trekt, wordt er ook weleens een traantje weggeveegd. Want daar hoef je je niet voor te schamen. Je mag jezelf echt weleens een baaldag gunnen.

Het bijzondere van onze emoties is trouwens dat twee op het oog tegenstrijdige emoties elkaar heel goed kunnen aanraken. Bij veel verdriet kunnen je de tranen zomaar over de wangen rollen. Maar bij veel humor kan zomaar hetzelfde gebeuren. En hoe verrijkend is het als emoties gedeeld worden en niet iedereen zich verschuilt achter de voordeur. Daarin verschillen Friezen en Zeeuwen toch niet zoveel van elkaar. Kunnen niet alle mensen elkaar herkennen als ze dat willen en zoeken? Dan maakt het niet zoveel uit of je in of buiten de beschaving woont. En wat dan wel en geen beschaving is, moeten we maar in het midden laten. Dus misschien moeten we toch een oud Fries gezegde wijzigen. Mede omdat ik mijn duimopsteeksokken aanhad. Dus ik zou willen voorstellen dat we voortaan zeggen: “Fryslan boppe en de rest ook…”

Rob Favier

Het was een kleine drie kwartier rijden om vanuit de beschaving van de Alblasserwaard af te dalen naar de oergebieden van Strijen. In een zaal die het Oudeland genoemd werd, ontmoetten wij elkaar en het werd al snel hartverwarmend. Maar of ik dat met een d moest schrijven of met een t, daar moest ik nog even over nadenken. Er werd inderdaad hard verwarmd waardoor wij ons duidelijk in zuidelijker streken waanden. Maar het bleek niet helemaal te kloppen, want de nieuwe cv was nog niet goed ingeregeld. Bovendien werd me al snel duidelijk dat hartverwarmend toch met een t moest, want er werden bijzondere ervaringen gedeeld en aandachtig naar elkaar geluisterd.

Zo leerden we van Marinus dat iedereen op zijn of haar eigen manier ziek is. Vergelijken met anderen is zinloos en soms meedogenloos. Als er bijvoorbeeld gezegd wordt dat die ánder heel dapper is. En ook de verschillende reacties van kinderen als een van de ouders ziek wordt. We hebben het vaak niet goed in de gaten. Maar het deed me denken aan mijn eigen kinderen toen ze met een jongerenkoor op tournee in het buitenland zouden gaan. Ze kregen alle drie een envelop met daarin belangrijke informatie over de tournee en zaken die geregeld moesten worden. De oudste maakte de envelop open, las alles aandachtig door en zei niets, maar regelde het in stilte perfect. Nummer twee maakte de envelop open, las alles aandachtig door en riep enigszins gestressd: ‘Tjonge wat moet ik opeens een boel regelen! Dat gaat me nooit lukken.’ En deed niets. Over nummer drie kunnen we kort zijn: hij maakte de envelop niet eens open. Wat ons als ouders heel veel extra werk bleek te kosten. Maar ieder reageert op zijn eigen manier en de vraag is wat goed is, verkeerd, sterk of zwak.

Maar op een dag waarop de neerslaggoden voor de zoveelste keer een poging waagden om in het Guiness Book of Records te komen, hadden we het goed met elkaar. Zelfs in de periode van het jaar die vaak als een van de meer neerslachtige tijden wordt beschouwd. Ik als zomermens begrijp er ook niets van dat het weer kouder moet worden en nog kouder. En het is een tijd vol tegenstrijdigheden, want terwijl ik inmiddels mijn dikke winterjack heb opgezocht, doen de bomen een voor een hun jas uit. Waarom is dat toch? Straks staan ze allemaal in hun blootje in de kou.

Ik heb me daar jaren over lopen opwinden, maar daarmee verander je het niet. Soms heb je het gevoel dat gebeurtenissen geen zin hebben en volkomen onnodig zijn. Wat is de zin van ziek zijn? Iedereen heeft misschien wel voor zichzelf een redenering waarmee hij of zij de dingen probeert te duiden, maar dat bomen hun jas uittrekken terwijl ik loop te kleumen… dan komt toch de waarom vraag bij mij op. Tot ik afgelopen week een inzicht kreeg. Ik keek zoals elke dag naar mijn vriend aan de overkant van de sloot die daar al vele jaren boom staat te wezen en ik zag hoe hij zich elke dag een beetje meer uitkleedt. Maar opeens begreep ik het. Want doordat hij zijn jas uittrok, werd het op mijn kamer lichter. Zou dat het zijn? Dat zou dus betekenen dat als iedereen zijn denkbeeldige buitenkantjas durft uit te trekken, het een stuk lichter wordt in de wereld. Wellicht omdat je dan elkaars hart kunt zien. En gedeelde smart is geen halve smart, maar het voelt wel anders.

Rob Favier

We bedoelen het goed
Wij leven in een fantastisch land. Want we zijn hier zo intelligent dat iedereen overal verstand van heeft. Gaat het over de politiek, dan heeft de partij die het hardste schreeuwt, uiteraard gelijk. Gaat het over voetballen, dan weet iedereen wel hoe we Ajax uit zijn diepe dal kunnen trekken. En we hebben er ook verstand van als het gaat over de vraag hoe je het beste een voetbalwedstrijd kunt verzieken. Vuurwerk, een aansteker tegen iemands hoofd of: bakstenen.

Ook als het over ziekte gaat, kent onze gezondheidszorg geen grenzen. Niet de officïele natuurlijk, maar die zorg die we voor elkaar bedenken. En wat is het dan fijn dat er 18 miljoen oncologen zijn die zoveel goedbedoelde adviezen geven dat je er ziek van zou worden als je het al niet was. Maar ze menen het echt oprecht goed met je en willen je alleen maar helpen. En daar raak je soms de weg wel een beetje van kwijt.

Toen ik vanmorgen door Google Maps volledig in de steek gelaten werd en heel Krimpen zo ongeveer gezien had, kon ik me er iets bij voorstellen. Bij Krimpen eigenlijk niet, want ik snap niet dat een plaats die zo gegroeid is de laatste dertig jaar ‘Krimpen’ heet. Maar al die adviezen als je ziek bent, daar raak ik weleens van in de war. En dan roept weer iemand dat als je maar hard genoeg bidt, je vanzelf weer beter wordt en zelfs ook nog een heleboel welvaart kan vergaren. En dat als dat niet lukt, het eigenlijk je eigen schuld is. Moet je maar beter geloven. Dus om dat een plek te geven, moet je eigenlijk behoorlijk goedgelovig zijn.

Maar soms kan er iets heel vreemds gebeuren. Je ligt in puin en je weet niet of je de boel nog wel op kunt ruimen en dan komt er iemand naar je toe. Die zegt niets, maar gaat door de knieën en komt naast je liggen. En jullie zijn allebei stil. En in de stilte wordt het meeste gezegd. Na een half uur kun je het niet laten om te zeggen: ‘Wat fijn dat u de hele tijd niets gezegd heeft!’ Want dan kun je samen je gedachten vormen en die wellicht daarna met elkaar delen.

Spreken is zilver, maar zwijgen is niet altijd goud. Voor mij wel fijn, want als je leeft van je stem en je pen zoals ik, kan het weleens heel moeilijk zijn om je mond te houden. Daar kunnen mijn juffen, meesters en leraren van vroeger nog heel wat over vertellen. Ik heb vele uren overwerk moeten doen destijds na schooltijd. Of tijdens schooltijd op de gang. Maar ik bedoelde het altijd goed. Daarom ben ik waarschijnlijk uiteindelijk toch nog goed terecht gekomen ook. Misschien moeten we bij al onze goede bedoelingen voor elkaar wel wat meer naast de ander gaan liggen. Óp de ander liggen wekt waarschijnlijk wat associaties die ik niet bedoel, maar náást de ander liggen betekent dat je hem of haar niet platdrukt of vermorzelt. Want mocht je ernaar zoeken om weer op te kunnen staan, dan heb je iemand nodig die naast je ligt, gaat zitten en je ondersteunt.
Zodat de mond niet overloopt van waar het hart vol van is.

Rob Favier

Naar aanleiding van de Ontmoetingsdag ‘Als kanker je raakt’ op 1 april jl. in Hardenberg heeft Rob Favier onderstaande column geschreven:

Hardenberg is voor iemand uit de Alblasserwaard niet echt naast de deur. Nu ben ik wel wat kilometers gewend, maar het voelt altijd verder om naar Hardenberg te rijden dan naar Friesland zoals afgelopen zondagochtend. Dat komt waarschijnlijk door dat laatste stuk vanaf Zwolle. Maar met de moed in mijn schoenen stapte ik rond acht uur in de auto en besloot eens te gaan letten op de gezichtsuitdrukkingen van mensen achter het stuur. Want het is lente en dan hoor je vrolijk te zijn. Maar met die regen en de kou moet je er wel een etiketje op plakken dat het lente is, anders zou je het niet weten. 

Mijn medebestuurders op de A28 hadden geen van allen hun lentegezicht aangetrokken bij het opstaan. Sommigen staarden uit de voorruit met een blik van ‘ik kan het ook allemaal niet meer helpen hoor’. Anderen waren volgens mij met ruzie van huis gegaan en er waren er ook die ongetwijfeld nog zaten na te denken over de mislukte date van gisteravond. De klaagzangen stonden op de gezichten en ik besloot eens wat beter in mijn eigen spiegels te kijken of dat bij mij ook het geval was. Natuurlijk, ik ben verkouden. Natuurlijk, ik ben een koukleum. Dus ik vond mezelf wel zielig.

Maar toen ik binnenstapte in de kerk met die moeilijke achternaam, werd alles anders. In de Randstad zouden ze al snel een r achter de naam van de kerk gezet hebben, maar hier was een warme en open sfeer. Er was hartelijkheid en toen Marinus begon te vertellen over zijn steunkousen, begreep ik opeens waar het eigenlijk om draait in het leven: ben je een steunkous of een zeurkous?

Qua zeuren doen we het in Nederland geweldig. Wij zeuren overal over en als we eens een keer niets te zeuren hebben, zeuren we daar weer over. Er is veel, ook vaak terechte, onvrede in de samenleving. Dat laten we dan bij verkiezingen eens even flink blijken door ons stemgedrag. Maar hoe doe je dat nu in het klein: zeurkous of steunkous zijn?

Ik ging eens zoeken op internet en las daar wat steunkousen zoal doen. De kleppen sluiten beter, je bloedsomloop wordt gestimuleerd en de afvoer van bloed en lymfevocht gaat beter. Dus de kleppen sluiten beter? Dat zal mijn vrouw fijn vinden, want mijn klep sluit nooit. Daar verdien ik zelfs mijn brood mee. Dat de bloedsomloop wordt gestimuleerd heb ik eigenlijk niet nodig, want dat draait wel rond daar vanbinnen.

Maar toen ik las dat steunkousen de oorzaak van de klachten niet kunnen wegnemen, maar wel kunnen verminderen tijdens het dragen, begreep ik nog beter wat de bedoeling is: gewoon een steunkous zijn voor je medemens in nood, pijn en verdriet. Maar wel op de goede manier, want ik lees ook dat hij niet te strak mag zitten. Dan knel je de boel af en hoeveel mensen zijn er niet die goedbedoeld als steunkous de bloedsomloop van iemand afknellen, omdat ze het beter weten en allerlei adviezen geven waar je niet op zit te wachten.

Wat kun je iemand zegenen als je meelijdt met het lijden dat iemand moet ondergaan. En als je dan zo’n positieve dame als Marieke ziet staan en hoort spreken, dan voel je: hier is een steunkous aan het woord. Haar positiviteit en vechtlust helpen mij ook om positiever tegen alles aan te kijken.

Dus ik begin mijn roeping steeds beter te begrijpen: steunkous zijn om iemand op de been te houden. Wat is dat mooi. Zeurkousen krimpen meestal elke keer als je ze wast, oftewel ze worden steeds bekrompener. Maar steunkousen? Je krijgt er geen lange tenen van, je kunt er niet goed mee tegen schenen schoppen, maar je kunt er wel zijn.  Dan weten we ons gedragen door elkaar. Wat prachtig dat ik vandaag een aantal steunkousen heb mogen ontmoeten.

En als je nog niet helemaal weet hoe het werkt, kun je ze altijd nog lenen van Marinus.