Boekentip: ‘Overhoop en overleven’ door Hans Alderliesten

De impact van ziekte, dood en verlies

In het boek ‘Overhoop en overleven’ vertelt Hans Alderliesten het indringende verhaal over zijn vrouw die op jonge leeftijd kanker krijgt en overlijdt. Hans laat ons zien welke impact ziekte en dood hebben op het jonge gezin en op alle sociale processen. ‘Alles, alles zou ervoor wijken’, schrijft hij. ‘Hoe zorg je ervoor dat je elkaar niet kwijtraakt? Hij noemt kanker de ultieme relatietest. ‘Hoe reageert de omgeving?’ Hoe ga je om met mensen die zo nodig willen helpen en mensen die vooral antwoorden geven? Hij spreekt over de weerzinwekkende opmerkzaamheid der nieuwsgierigheid en ‘Hoe geef je het leven weer zin na het overlijden?’

Hij schrijft over de hersenmetastasen, een bloedstollende finale als zijn vrouw een psychose krijgt. Indringend schrijft hij over de terminale fase. Dat de wereld langzaam dichtgaat, hoe hij zijn werk een periode los moet laten. Mantelzorg is topsport. Zij geeft zich over, verlangt naar het einde. En tenslotte het definitieve afscheid: een majestueus moment: ‘zij Boven, ik beneden’. Tussen de regels door schittert Gods genade. Wat een getuigenis van hoop.

De begrafenis, de tijd erna met onrust, gemis, verlies, rouw. Hoe je door eenvoudige dingen uit het lood geslagen kunt zijn (een geur, een stel dat elkaar omhelst, een huwelijksjubileum van een ander). Volledig in de rouw zijn en volledig klaar zijn met de rouw.

Prachtige verwoordingen: ‘Rouw is de aanwezigheid van de afwezige’ (je was erbij bij het opzetten van de tent), ‘Alles is anders en alles is hetzelfde’.

Denkers en dichters zoals Augustinus, Levinas en Guido Gezelle worden regelmatig geciteerd en noemt hij zijn beste vrienden en klankkasten.

Ik heb heel veel respect voor de manier waarop Hans dit boek heeft geschreven. Wat een durf om zo open en eerlijk te schrijven

over jezelf, aan jezelf, tegen jezelf, over de afgelopen jaren van ziekte, dood en rouw. Hij heeft een originele schrijfstijl. Zijn verhaal boeit van begin tot einde. Ik heb de neiging om veel te citeren. Wat een wijsheid krijg je als lezer mee. Pijnlijke, verrassende herkenning, ook bijvoorbeeld het last hebben van kwelduivels tijdens de kampeervakantie.

Als lezer kun je niet wegvluchten en stel je jezelf vragen: ‘Zou ik het volhouden? Wat is voor mij belangrijk? Wat voor omstander ben ik?’

‘Ik ben tegen gelijke behandeling, want elke tumor is uniek’. Een slogan, schrijft Hans, die zijn vrouw en hem op het lijf geschreven was. Die gelijke behandeling geldt ook voor de omgang met rouw en verdriet. Laat me met rust, laat me rouwen, laat me zijn. Vind daar niets van, vul het niet in. Veroordeel elkaar niet. Laat het zijn in plaats van er iets van te vinden. Geef geen antwoorden, maar stel vragen.

Kortom: een aanrader om het boek te lezen. Of je nu zelf door kanker geraakt bent of dat je naaste of nabestaande bent. Maar ook voor omstanders om te laten ontdekken hoe kanker en rouw je leven kunnen beheersen.

‘Overhoop en overleven’, Hans Alderliesten; uitgave Kok Boekencentrum; 144 blz; €16,99; verkrijgbaar in de boekhandel of via internet.

Pauline Aalbers