Mijn moeder brandde vroeger altijd kaarsjes. Voor haar kinderen, haar kleinkinderen. Voor iemand die het moeilijk had. “Ik zal een kaarsje voor je branden” zei ze dan. Dat was best ongebruikelijk bij ons, in die tijd. We waren niet katholiek, maar protestant, en daar was kaarsjes branden niet zo de gewoonte. Mijn oudste zus heeft de gewoonte van kaarsjes branden overgenomen. Ook zij brandde altijd kaarsjes voor van alles en iedereen. Ik ben het jongste zusje, negentien jaar leeftijdsverschil, en sinds ik ziek werd, in 2014, heeft ze heel wat kaarsjes voor mij gebrand. Dat weet ik zeker.

Nu is mijn oudste zus overleden. 84 jaar oud. Thuis in haar huis, in haar eigen bed, met haar dochter en kleindochter om haar heen. En kaarsjes. Precies een week eerder sprak ik haar nog door de telefoon, ze voelde zich niet zo lekker, en een week later is ze rustig en kalm weggegaan. Verdrietig, natuurlijk, mijn dierbare, stijlvolle zus. Maar ook dankbaar dat het zó is gegaan.

Omdat door corona en fysieke afstand niemand op bezoek kon, werd er gebeld en ge-appt en lieve berichtjes ingesproken. Liefde en genegenheid op afstand. Troost op afstand. Iemand die mijn zus zeer na staat, schrijft,componeert en zingt zelf liedjes. Ze heeft een liedje gemaakt en ingezongen en in de appgroep geplaatst. Een liedje speciaal voor mijn zus. Over het kaarsjes branden wat ze haar leven lang heeft gedaan en over een lichtje sturen ondanks fysieke afstand. Ik moest er om huilen. Ik vind het zo prachtig. Zo ontroerend en troostvol. En niet alleen omdat ik mijn zus er in herken, maar ook omdat het zo’n mooie gedachte is om een kaarsje te branden voor een ander. Denken aan, bidden, een lichtje sturen, hoe je het ook wilt noemen. Het is troostrijk voor iedereen. Wat hebben sommigen van ons het moeilijk. En je kunt zo weinig voor elkaar doen. Maar een kaarsje branden, dat kan wel. Ik wil jullie een lichtje sturen. Een lichtje voor wie het moeilijk hebben. En wij mogen ons eigen kaarsje aansteken aan Het Licht dat naar de aarde kwam voor ons mensenkinderen.

Ik heb gevraagd of het mooie liedje gedeeld mag worden. Ik wil het jullie niet onthouden. Het mag troostvol zijn voor iedereen die het wil luisteren. Oudste zoon heeft er een video van gemaakt. Op deze manier brand ik op afstand een kaarsje voor jullie allemaal.

En kaarsjes branden; ik moest die traditie nu maar overnemen.

Door Lenneke de Mooij
Lenneke de Mooij heeft uitgezaaide eierstokkanker. Daarbij is ze actief voor Olijf, het netwerk voor vrouwen met gynaecologische kanker. “Kan ik mijn ziekte en situatie misschien ombuigen zodat er iets zinvols uit voort kan komen?” vroeg ze zich af. In haar blogs voor Als kanker je raakt deelt ze daarom haar ervaringen en bevindingen over hoe ze leeft met de ziekte kanker in haar leven.

De tijd heelt alle wonden? 
Ze zeggen wel eens ‘de tijd heelt alle wonden’. Misschien wel wanneer je een schrammetje op je knie hebt of een brand- of snijwond aan je hand hebt. Van een valpartijtje, een  hete pan of een nét te scherp mes. De oplossing: Maak de wond goed schoon, doe er een zalfje, gaasje of pleister op, dan herstelt het lichaam zich binnen een weekje meestal vanzelf. Misschien nog wel sneller wanneer je er ook een lieve kus op krijgt. Zo mooi werkt de natuur!  

Bij kanker en andere ernstige ziektes weet ik inmiddels uit persoonlijke ervaring verloopt herstel iets ingewikkelder. Tijd is dan niet per definitie de oplossing. Want sommige klachten helen niet, in kanker-jargon noemen we dat ‘late gevolgen’. Daar kan je soms behoorlijk veel last van hebben, want sommige restklachten veroorzaken dagelijks veel ongemak. En soms word je niet meer beter. Dus de tijd heelt helaas niet alle wonden.  

Klein geluk helpt!
Wat wel helpt is klein geluk. Klein geluk helpt om moeilijke periodes beter te doorstaan en om, voor zover mogelijk verder te herstellen en te helen, lichamelijk, mentaal en emotioneel. Toevallig, of niet, heb ik daar veel ervaring mee. Die deel ik graag ter inspiratie met jullie in deze blog. 

Elke dag klein geluk
Soms komen goede mensen en positieve dingen naar je toe, zonder dat je daar iets voor hoeft te doen. Dat geldt ook voor klein geluk. Dat komt in vele gedaanten op je pad als je er maar voor open staat. Zoveel klein geluk als ik de afgelopen jaren heb ervaren, ik kan er bijna niet genoeg van krijgen om erover te schrijven.  Het lag steeds binnen handbereik, binnenshuis en buitenshuis, zelfs toen ik ernstig ziek was en mijn actieradius door kanker behoorlijk beperkt was. Ik hoefde alleen maar rond te kijken en elke keer was het er. Dan doel ik op alle kleine, waardevolle geluksmomenten in je leven in de vorm van lieve medemensen, gebeurtenissen, je geloof en vanuit jezelf. 

Lieve mensen, Engelen op mijn pad
Allereerst een paar voorbeelden van alle Engelen die sinds mijn ziekte op mijn pad zijn gekomen. Het waren (en zijn) er velen! Bijvoorbeeld: Al die lieve mensen die tijdens mijn ziekte, behandelingen en herstel voor me hebben gebeden, me positieve energie hebben gestuurd en kaarsjes voor me hebben gebrand: familie, vrienden, bekenden en onbekenden.  

Alle mensen die me lange tijd bemoedigende berichtjes en ansichtkaarten hebben gestuurd. M’n hele kamer hing er vol mee. Hartverwarmend!  

De aardige medicijn-rondbreng-man, die elke 3 weken nieuwe pillen van de apotheek bij mij thuis bezorgde toen ik niet fit genoeg was om die zelf op te halen. Hoeveel leuke gesprekjes hebben wij wel niet samen gevoerd? Steeds persoonlijker. Wat een aardig, betrokken mens!  

De zorgzame kantinejuffrouw in het revalidatieoord, waar ik na mijn operatie 2,5 week verbleef om op te knappen. Toen niks me meer smaakte als gevolg van de chemo’s en medicijnen deed zij gewelde pruimen (nee, geen krenten, haha) in mijn Brinta pap. Oh, wat heb ik daarvan gesmuld! 

Onze dominee, die mij steevast elke 3 weken belde om te vragen hoe ik de laatste chemo had doorstaan plus mooie gesprekken met hem op de veranda over zware onderwerpen. Niet omdat ik om zijn bezoek had gevraagd, maar omdat hij als een goede herder over mij, als ziek schaapje, waakte. Alleen wonen en ernstig ziek zijn is eenzaam en zwaar. Dus fijn om te weten dat hij en anderen over mij waakten.

Alle familieleden, vrienden en kennissen die regelmatig boodschappen voor mij hebben gedaan, mijn wassen hebben gedraaid, opgehangen, afgehaald en opgevouwen, soep voor me hebben gemaakt (mijn soepvriend), eten voor me hebben gekookt en gebracht (mijn kookvriendinnen) en me gezelschap hebben gehouden. Wat een rijkdom en geluk, al die kleine daden van medemenselijkheid! 

Lotgenotencontact: via mijn patiëntenvereniging, via www.kanker.nl en via onze mooie christelijke Stichting. Heel steunend om te ervaren dat ik niet de enige ben die dit mee maakt.  

Samen met mijn jongste dochter WK-voetbal kijken en tussendoor kletsen. Fijne bliksemafleider bij alle narigheid. In slaap vallen op de bank terwijl mijn oudste dochter dichtbij zittend op haar laptop typt. Rustgevend en vertrouwd. 

Andere vormen van klein geluk
Behalve al die lieve mensen waren er toen ik ernstig ziek was ook veel andere bronnen van klein geluk. Vooral heel veel zintuigelijk geluk, bijvoorbeeld: 

• de merel die in het voorjaar van vroeg tot laat in de boom voor mijn huis zong, koolmeesjes en roodborstjes in de tuin, lekker pikkend aan zadenbollen 
• het weiland vlak bij mijn huis met afhankelijk van de lichtval steeds andere kleuren groen
• schaapjes en paarden in de weide, de geur van pas gemaaid gras  
• ontluikende en bloeiende appelbloesems, klaprozen, zonnebloemen etc. 
• het spel van wind en geluid in volle kersenbomen  
• mijn glazen Engelenbeeld met ernaast een brandende kaars voor alle gebeden en schietgebedjes die ik tijdens mijn behandeltraject en daarna liggend op de bank heb gedaan 
• mooie, hoopvolle, troostrijke liederen, zoals bijvoorbeeld Lied 221 (zie  onderstaand linkje) 
• de ziekenhuiskapel waar ik na elke behandeling even ging zitten om mijn zorgen en verdriet neer te leggen bij God, te danken en te bidden
  
  en nog veel meer.  

Geluk vanuit jezelf 

En ‘last but not least’: geluk vanuit mezelf. Ik herinner me bijvoorbeeld:  

• Het trotste gevoel wanneer ik weer 50 meter verder kon lopen.  Na een aantal weken trainen kon ik eindelijk de entree van het voetbalveld bereiken en mijn jongste dochter weer zien voetballen. Schijnbaar kleine afstand, groot geluk. 
• Ondanks alle misère kunnen genieten van kleine dingen, ook al duurde het soms maar heel kort 
• Dankbaar zijn voor al het positieve dat er elke keer weer is. 

Lied: Zo vriendelijk en veilig als het licht: https://youtu.be/8JorQXOjiR0 

Heilzaam en helend
Kortom: klein geluk is er altijd. Als je er voor open staat, zie je het opeens overal en komt het overvloedig op je pad. Het is heilzaam en helend. Wanneer je eenmaal de smaak te pakken hebt, wil je nooit meer anders. Je hoeft bovendien niet eerst ernstig ziek te worden om klein geluk te kunnen ervaren.  

Bij deze wens ik iedereen die dit leest dus veel geluk in het nieuwe jaar! 

En jij?
Ben jij net als ik al een verzamelaar van klein geluk? Heeft dat jou ook zoveel gebracht tijdens je behandelingen, verdere herstel en daarna? Of word je misschien niet meer beter en ervaar je ondanks dat nog steeds klein geluk? Of ben je inmiddels weer) een gezonde medemens en net als ik een blije levensgenieter? Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen. 

Levendige groet,
Christa 

In het voorjaar van 2019 kreeg Christa van Werkum onverwachts de diagnose kanker. Een tijd is het goed gegaan, maar in het najaar van 2022 wordt Christa opnieuw behandeld, de kanker is weer actief in haar lichaam. De ziekte geeft haar veel waardevolle levenslessen. Die levenslessen deelt ze graag met anderen via haar blog.

Aarzeling
Even heb ik geaarzeld om een blog te schrijven over mijn zieke lichaam. De meeste mensen zitten immers niet te wachten op verhalen over andermans kwalen. En zeker niet op verhalen over heftige behandelingen, nare bijverschijnselen en andere ellende. Dat geldt voor ziektes in het algemeen en in het bijzonder voor kanker. Daar rust nog vaak een taboe op. Misschien omdat het te pijnlijk is om ons voor te stellen hoe ziek je van kanker kan worden? Of omdat verhalen over kanker ons te veel met onze eigen sterfelijkheid confronteren?

Confronterend
Natuurlijk vind ik het zelf soms ook confronterend om over mijn ziekte te schrijven. Want ernstig ziek zijn is heftig èn pijnlijk èn verdrietig. Dus jezelf bewust herinneren wat er allemaal is gebeurd, is niet altijd gemakkelijk.

En natuurlijk wil ik, net als velen, liever als gezond en sterk gezien worden dan als ziek en zwak. Maar als fan van Brené Brown (hoogleraar Universiteit Houston, onder meer bekend van haar onderzoek, boeken en TED-talks over kwetsbaarheid, schaamte en moed) vind ik kwetsbaarheid tonen juist krachtig. Vandaar deze blogs. Het is het waard!

Wees gerust
Dus wees gerust, ik ga jullie niet vermoeien met een gedetailleerde opsomming van al mijn kwalen of medische details. Daar wordt op andere sites al ruimschoots over geschreven. Het belangrijkste dat ik met jullie wil delen is hoe ik met mijn situatie en haperende lichaam ben omgegaan èn wat het mij na een lang en diep dal uiteindelijk in positieve zin heeft gebracht.

Hoe het begon
Het begon 2,5 jaar geleden met een paar vervelende klachten. Toen die na een paar weken niet over waren, ben ik naar de huisarts gegaan. Die stuurde mij na een paar simpele onderzoekjes plus een serieus ‘vermoeden van’ door naar het ziekenhuis. Na een echo en CT-scan kreeg ik officieel de diagnose. Die hakte er als een mokerslag in. Dàt had ik niet zien aan komen. Ik weet nog goed dat ik na het gesprek met de internist op een muurtje voor het ziekenhuis zat te huilen. Zo onwerkelijk en oneerlijk allemaal!

Silent killer
Mijn variant wordt ook wel de ‘silent killer’ genoemd. Het rottige van eierstokkanker -voor de liefhebbers van medische termen ‘ovariumcarcinoom’ – is namelijk dat het meestal pas in een vergevorderd stadium wordt ontdekt. Dan is het dus al uitgezaaid in je buik. Zoals bij mij. Of nog erger: in de rest van je lichaam. Godzijdank bij mij niet. Dat maakte mijn behandelperspectief iets gunstiger. Maar ongewis was het allemaal wel. De overlevingsstatistieken over mijn type kanker zijn namelijk niet echt opbeurend om te lezen. Na aanvankelijk verdriet heb ik besloten om me daar niet door te laten leiden. Ik ga voor het overlever-scenario!

Behandeltraject
Na de diagnose zette het ziekenhuis mijn behandeltraject meteen in gang. In mijn geval: via een drain ettelijke liters vocht uit m’n buik halen plus opiaten tegen de pijn. Twee weken daarna startte mijn eerste chemo. Dat waren beslist geen kleintjes. Ze duurden telkens bijna een hele dag. Elke keer gingen lieve familieleden of vrienden mee. Heel steunend!

Met een flinke doos vol pillen anti-misselijkheid, anti-hoge hartslag, anti-pijn, vòòr een goede darmwerking en anti-nog-veel-meer ging ik dan naar huis.

Lamlendig
De eerste week na elke chemo voelde ik me lamlendig, misselijk en doodmoe. Amper in staat om voor mezelf te kunnen zorgen. Werken, voor mijn tienerdochter zorgen, huishoudelijke activiteiten, actief sociale contacten onderhouden lukten al snel niet meer. Want ik te ziek, te moe, te misselijk, te gestressed en te emotioneel labiel.

Beproeving
Met hulp van vrienden en familie, veel inspanning en wilskracht krabbelde ik in week 2 en 3 na elke chemo steeds weer een beetje op. Telkens nèt genoeg om aan de volgende chemo te mogen. Ook had ik vervelende pijn in m’n buik. Dat gaf fysiek veel beperkingen. Toen de pijn in de loop van de tijd niet afnam- de arts noemde dit een a-typisch ziektebeeld – werd de hoeveelheid opiaten langzaam opgeschroefd. Want ik moest tenslotte voldoende ‘fit’ zijn voor de daaropvolgende chemo’s, de operatie en de chemo’s daarna. Maar ja, die enorme cocktail van medicijnen had ook weer allerlei bijwerkingen. Dus al met al een flinke beproeving. Ik heb me fysiek, mentaal en emotioneel nog nooit zo beroerd gevoeld als toen. .

In de steek gelaten
Toen ik nog gezond was beschouwde ik mijn lichaam -net als veel andere mensen- eigenlijk als iets dat het overwegend als vanzelf deed. Nou ja, ik had wel wat gezonde levensmaatregelen: ik at gezond, dronk met mate, sportte regelmatig en ging overwegend op tijd naar bed. Maar kennelijk is dat niet toereikend om te voorkomen dat je het krijgt.

Door de kanker heeft mijn lichaam mij in de steek gelaten. Daardoor verloor ik een stuk van mijn identiteit èn mijn zelfvertrouwen. Hoe ik dat weer heb herwonnen lees je in mijn volgende blogs.

En jij?
Herken je je in het bovenstaande? Of wil je reageren? Graag! En voel je vrij om mijn blog te delen!

Levendige groet,
Christa

Leestips:

• De kracht van kwetsbaarheid. Brené Brown. Bruna Uitgevers (2013). ISBN 978 94 005 0248 2
• Liedboek zingen en bidden in de kerk. (2013) ISBN 979 94915 7504 4 Lied 601. Licht dat ons aanstoot in de morgen
• Christa Blogt, Over heelheid in gebrokenheid schreef ik ook blog 13: Je bent al mooi! : https://christablogt.blogspot.com/2021/01/blog-13-je-bent-al-mooi.html

In het voorjaar van 2019 kreeg Christa van Werkum onverwachts de diagnose kanker. Een tijd is het goed gegaan, maar in het najaar van 2022 wordt Christa opnieuw behandeld, de kanker is weer actief in haar lichaam. De ziekte geeft haar veel waardevolle levenslessen. Die levenslessen deelt ze graag met anderen via haar blog.

Als het over kanker gaat wordt vaak het beeld van een gevecht gebruikt en komen er allerlei oorlogstermen voorbij. Een mooi beeld vind ik het wel, een leger wat de strijd aangaat met kankercellen. De kankercellen zijn de vijand, de rebellen, en het leger doet er alles aan om met alle mogelijke wapens, zoals chemo, bestraling, doelgerichte therapie, de vijand te verslaan of op zijn minst terug te dringen. Of de kankercellen met tactiek te misleiden. Bij dit beeld kan ik mij iets voorstellen. Dat zie ik voor mij. En het spreekt mij aan. Attack and kill! Aanvallen! Ik heb het ook echt als een strijd ervaren als ik met een zware behandeling bezig was en mijn lichaam het zwaar had om te herstellen.

Waar ik echter wel moeite mee heb, is het beeld dat je lichaam zélf de strijd zou voeren, en dat als je de strijd niet wint, je ook nog een soort van loser bent als je doodgaat. Niet hard genoeg gevochten of zoiets. Beetje dubbel en beetje lastig te begrijpen wat ik precies bedoel misschien. Maar als ik in overlijdensberichten lees waarin staat dat de overleden persoon de strijd verloren heeft, of tot het laatst gestreden heeft, maar niet kon winnen, dan krijg ik altijd een naar gevoel. Hoezo verloren? Je hebt gewoon pech dat je kanker hebt gekregen. En natuurlijk ben jíj en je lichaam één persoon. Maar het gevecht ín je lichaam heb je verder geen invloed op, al denk je alle positiviteit van de wereld bij elkaar.

Wat ik wel weer een gevecht in mijn leven vind betreft de kanker, is dat ik niet wil dat de kanker mijn leven zo gaat beheersen dat het de boventoon gaat voeren. Dat gun ik de kanker niet. Daar strijd ik tegen. En ja, met positiviteit probeer ik dat. En met gebed. Met door te gaan met léven zolang dat kan. Dat is ook een heel gevecht soms. Natuurlijk ben ik niet altijd positief en zie ik het somber in. Maar toch is dat een ander gevoel van strijden dan het strijden wat bedoeld wordt in zinnen als ‘de strijd verloren’. Wat ingewikkeld allemaal. Wie is een winnaar? Wie is een verliezer? Niemand is een verliezer. Ben je alleen een held als je tot het allerlaatste moment blijft ‘strijden’ door toch weer voor een behandeling te gaan? Ik ben van mening dat het ook van moed getuigd als je andere keuzes maakt en niet nog die zware behandeling wil ondergaan tegen beter weten in.

In de bijbel wordt ook het beeld van strijden gebruikt als het gaat om ons geloof. Geloven is ook niet altijd even gemakkelijk, als de pijlen van angst, zorgen en twijfel om je oren vliegen. In Efeziers 6 gaat het over de geestelijke wapenrusting die je aantrekt om deze pijlen af te weren.  En in Timotheus 6:2 staat “ Strijd de goede strijd van het geloof, win het eeuwige leven.” Wat hoopvol is dat. Want als je die strijd voert, ben je dus nooit een loser, ook niet als je sterft. We mogen dan de belofte en dankzegging uit1Korintieers 15:57 belijden.: Maar God zij dank, Die ons de overwinning geeft door onze Heer Jezus Christus. En wat betreft onze aardse strijd, we hoeven het niet alleen te doen met Hem aan onze zijde.

– Lenneke de Mooij 

Eerst kreeg mijn moeder het
Mijn verhaal over kanker begint eigenlijk niet bij mij, maar bij mijn moeder. Zij stierf op 52-jarige leeftijd aan uitgezaaide darmkanker. Ik was toen 21, mijn broers 19 en 17 jaar. Dat was voor ons gezin een traumatische gebeurtenis. We waren er allemaal kapot van. Het voelde alsof mijn verdriet en gemis nooit over zouden gaan. En heel lang heb ik gedacht ‘ik word niet ouder dan 52’.

Van verdriet naar vertrouwen
Natuurlijk sleet mijn verdriet in de loop van de jaren en kon ik op een gegeven moment weer genieten van alle fijne nieuwe dingen in mijn leven: lieve partners, kinderen, interessant werk, goede vrienden, nieuwe hobby’s enzovoorts. Naarmate ik ouder werd kreeg ik langzamerhand meer vertrouwen in mijn levensverwachting. 70 of 75 worden leek me wel een haalbare kaart. Mijn opa en oma van moederszijde zijn immers 84 en 87 jaar geworden en mijn vader 85!

Hier en nu
Is er iets veranderd in mijn situatie waardoor ik in de loop van de tijd positiever over mijn levensverwachting ben gaan denken?  Nee, feitelijk niet. Ik ben er alleen anders in gaan staan. Door mijn leven met volle teugen te leven, ben ik vooral met het ‘hier en nu’ bezig geweest in plaats van met allerlei niet te verifiëren aannames over de toekomst. De magische leeftijd van 52 ben ik ondertussen ook gepasseerd.  Vroeger dacht ik ‘ouder dan 52 worden is leven in reserve-tijd’. Nu denk ik dat niet meer. Ik leef gewoon mijn leven. En soms heb je geluk en soms heb je pech.

En toen kreeg ik het ook
Sinds ik het voorjaar van 2019 op 57-jarige leeftijd de diagnose uitgezaaide eierstokkanker kreeg staat mijn leven op zijn kop. Alles wat daarvoor vanzelfsprekend was, is dat nu niet meer. Ook mijn ideeën over mijn eigen levensverwachting staan dus opnieuw op losse schroeven. Ik heb weliswaar geluk gehad dat mijn intensieve behandeltraject goed is aangeslagen en dat het met mijn herstel weer de goede kant op gaat. Maar ja, je weet maar nooit of en wanneer ‘the silent killer strikes again’. Schertsenderwijs zeg ik nu  ‘garantie tot de voordeur’. Maar ja, hebben we dat eigenlijk niet allemaal?

Je hebt geluk als je beter wordt
Gek genoeg heeft juist kanker mij geleerd om vanuit een ander paradigma te gaan leven. Niet meer vanuit naïef kinderlijk vertrouwen en magisch bezwerende gedachten als ‘ik krijg het zeker weten niet’ en  ‘ik ga niet jong dood’ of fatalistische gedachten als  ‘ik krijg vast net als mijn moeder kanker’ of  ‘binnen 5 jaar ben ik waarschijnlijk dood’. Maar vanuit de gedachte: ‘het is pech als je het krijgt, je hebt geluk als je beter wordt en het is een wonder als het nooit meer terug komt’.

Hoop doet leven!
Die nieuwe gedachte geeft gek genoeg meer ruimte voor hoop dan alle gedachten die ik ooit daarvoor had. Het betekent namelijk jezelf overgeven aan het feit dat we heel veel dingen in het leven eigenlijk niet in de hand hebben. En het geeft ruimte om je open te durven stellen voor geluk én wonderen.  Die hoop probeer ik daarom voor mezelf goed levend te houden. Dat helpt me om elke dag opnieuw op te staan met goede moed en vertrouwen in de toekomst. Dat wens ik iedereen die nu met kanker wordt geconfronteerd ook van harte toe! Want het oude gezegde is toch immers ‘hoop doet leven’!

Een jaar verder
Inmiddels ben ik ruim 2 jaar verder en het gaat een stuk beter met mij. Met veel zin en levenslust ben ik bezig de draad van mijn leven weer op te pakken. Op termijn hoop ik ook weer ‘normaal’ te kunnen werken als (loopbaan)coach van leidinggevenden, medewerkers en werkzoekenden en als facilitator van groepen. Nou ja, wat is eigenlijk normaal? Of misschien ga ik wel iets heel anders doen? In ieder geval met heel wat nieuwe levenservaring erbij. Die zet ik graag in mijn toekomstige werk in!

Wat heb ik ervan geleerd?
Maar eerst neem ik jullie mee in mijn verhaal. Hoe het allemaal begon en wat ik ervan heb geleerd. Het eerste was dat mijn lichaam mij in de steek liet. Daarover gaat mijn volgende blog. Wil je weten wat ik heb gedaan om ondanks alles hoop te houden? Lees dan ook de blogs daarna.

En jij?
Herken je je in het bovenstaande? Of wil je reageren? Graag! En voel je vrij om mijn blog te delen!

Gedicht

Leestip: 365 meditaties van Henri Nouwen. Voor elke dag van het jaar. Uitgeverij Lannoo (2019). ISBN 978 94 014 6009 5- NUR 705

Levendige groet,
Christa van Werkum / christa@christaversterkt.nl

In het voorjaar van 2019 kreeg Christa van Werkum onverwachts de diagnose kanker. Een tijd is het goed gegaan, maar in het najaar van 2022 wordt Christa opnieuw behandeld, de kanker is weer actief in haar lichaam. De ziekte geeft haar veel waardevolle levenslessen. Die levenslessen deelt ze graag met anderen via haar blog.