Omgaan met tegenslag en teleurstellingen

Meditatie uit het boek ‘Zinvol leven’ door Els J. van Dijk

 

Het is té stil in huis, vindt hij. Omdat hij dat heel vervelend vindt, gaat hij naar de dierenwinkel. Misschien kan een zingende kanarie zijn probleem verhelpen. De winkelier lijkt de perfecte vogel voor hem te hebben en de man gaat met het beestje naar huis, hoopvol en met vreugde. Wanneer hij de volgende dag uit zijn werk thuiskomt, is zijn huis vol muziek. Hij loopt naar de vogelkooi om de kanarie te eten te geven en ziet dan pas dat de kanarie maar één poot heeft. Hij voelt zich plotseling bekocht en bedrogen, belt de eigenaar van de dierenwinkel op en doet zijn beklag. ‘Wat wilt u eigenlijk’, vraagt de winkelier, ‘een vogel die kan zingen of een vogel die kan dansen?

 

Tegenslag
Omgaan met teleurstellingen, met tegenslag. Het is een thema dat mij veel bezighoudt de laatste tijd. We leven in een moeilijke tijd en een ingewikkelde wereld. De ene crisis is nog niet voorbij of de volgende dient zich alweer aan. En als je het nieuws een beetje volgt, houd je je hart vast. Het is ook een schril contrast met reclamegestuurde media die voortdurend de boodschap verspreiden dat er voor elk verlangen een antwoord is, op voorwaarde dat je het juiste product koopt. Elke behoefte is perfect te vervullen, bovendien zelfs op korte termijn, en genieten via consumptie is zo ongeveer het belangrijkste levensdoel. Misschien zijn jij en ik wel geconditioneerd in de overtuiging dat als je een probleem hebt, de ander of een product wel voor je klaarstaat en/of het probleem kan verhelpen. De coronatijd heeft ons geleerd dat er een andere werkelijkheid blijkt te bestaan, die niet zomaar weg te toveren is.

Wat nu? In een krantenartikel lees ik dat we lichtpuntjes nodig hebben. Een blij vooruitzicht. Stel een kind iets leuks in het vooruitzicht en het stopt met zeuren. Ik lees ook het volgende cynische zinnetje: ‘De stichters van het christendom, de islam en al de andere godsdiensten wisten heel goed wat ze deden toen ze hun paradijselijk hiernamaals bedachten: het beste medicijn tegen een treurig nu is het vooruitzicht op een beter later. Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw.’

Maar het vooruitzicht van iets leuks is er nu niet meer of is er veel te weinig. Velen kampen met gevoelens van hopeloosheid en uitzichtloosheid.

Hoop
En toch! Het is waar! Je hebt verheugmomenten nodig, dingen om naar uit te kijken, die perspectief bieden. Want als je hoop verliest, raak je een belangrijke – of misschien wel de belangrijkste -levenskracht kwijt.

Barack Obama schrijft: ‘Hoop is datgene in ons wat volhoudt, ondanks alle bewijzen van het tegendeel, dat er ons iets beters te wachten staat als we de moed hebben om ons ernaar uit te strekken, om ervoor te werken en om ervoor te vechten.’

De laatste tijd heb ik het nodige gelezen van Holocaustoverlevenden over wat hen erdoor heeft geholpen. Eén van hen is Viktor Frankl. Hij schreef het boek ‘De zin van het bestaan’. Net toen het manuscript voor zijn boek klaar was, brak de Tweede Wereldoorlog uit. Omdat Frankl van Joodse afkomst was, werd hij naar een concentratiekamp afgevoerd. Bij die gelegenheid ontdekken de nazi’s het manuscript in de voering van zijn jas en verbranden ze het.

Frankl overleeft de oorlog en herschrijft zijn boek. Daarin zegt hij: ‘Het staat vast dat mijn verlangen dit manuscript te herschrijven mij heeft geholpen de ontberingen en kwellingen van het concentratiekamp te overleven. Toen ik tyfus kreeg, heb ik bijvoorbeeld op kleine vodjes papier vele aantekeningen gemaakt die mij van pas zouden komen bij het herschrijven van mijn boek, als ik de bevrijding tenminste zou halen. Ik ben ervan overtuigd dat de reconstructie van mijn verloren manuscript, daar in die lugubure barakken van een Beiers concentratiekamp, mij inderdaad heeft geholpen een dreigende crisis te voorkomen.’

Uiteindelijk ben jij het zelf die bepaalt hoe je met je leven omgaat. Als je je omstandigheden de schuld geeft, verlies je daarmee je eigen vrijheid en daarmee ook de kans om het leven betekenisvol te laten zijn.

Alles wordt nieuw
Het is ook zeker waar dat alles nieuw wordt! En wat is het heerlijk dat je met dat perspectief mag leven. God wil een nieuw soort vreugde in je brengen. Een blijdschap om de wetenschap dat de Koning van de schepping iets eeuwigs in je schept. In de context van een God die redt, die de last van je schouders afneemt, begint Psalm 81 met: ‘Zing vrolijk voor God, onze kracht; juich voor de God van Jakob.’ En even verder: ‘Doe uw mond wijd open en Ik zal hem vullen.’

In het Nieuwe Testament lees ik dat Jezus tegen de discipelen zegt dat ook zij geconfronteerd zullen worden met de moeilijke tijden die komen. Ze zullen zich verlaten en wanhopig voelen, verraden en hulpeloos. Maar die gevoelens, hoe echt ook, zullen niet de enige werkelijkheid zijn. De werkelijkheid is bij God. Je moet Gods Woord niet aan de hand van je gevoelens en actuele situatie interpreteren, maar je gevoelens laten interpreteren (en veranderen) door Gods Woord. Je moet het aandurven om de woorden van je Heer en Heiland zwaarder te laten wegen dan je gevoelens. Die kunnen namelijk heel grillig zijn. Maar Gods Woord is zeker, betrouwbaar en waar.

Je hebt Gods hulp nodig om niet geblokkeerd te raken door de moeilijkheden die je tegenkomt. Train jezelf om erdoorheen te kijken, om zo de vreugde te zien die voor je bereid wordt.

Charles Inwood zei het zo: ‘Als God iets bijzonders gaat doen, begint Hij met iets wat moeilijk is. Als God iets heel bijzonders gaat doen, begint Hij met iets wat onmogelijk is.’

U troost ons als U ons doet treuren.

U maakt ons vrolijk als U ons laat huilen.

U doet ons zingen als U ons laat klagen.

U maakt ons sterk als U ons laat lijden.

U maakt ons wijs als U ons tot dwazen maakt.

In Uw handen zijn mijn tijden,

mijn hele leven,

alle dagen, uren en ogenblikken.

Maarten Luther

1 antwoord

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *