Overdenking van Marinus van den Berg: Wie zich niet veilig voelt

Wie zich niet veilig voelt. Niet veilig in zijn lichaam
Niet veilig in een relatie
Niet veilig thuis of in een gezin
Niet veilig op zijn werk of op straat
Niet veilig in de wereld
Die kan naar
binnen vluchten
Die kan zich terugtrekken
Die trekt een brug omhoog
Die kan een fort worden
Die kan in een schulp gaan zitten
Die schulp wordt zijn schuilkelder
Die schulp kan koud en steenhard worden
Wie zich veilig gaat voelen
Wie zich serieus genomen voelt
Wie niet beoordeeld of veroordeeld wordt
Wie oprechte interesse voelt
Wie iemand met geduld ontmoet
Die kan de deur van zijn schuilkelder op een kier zetten
Die kan de moed voelen om een brug over de slotgracht neer te laten
Die krijgt tijd om zachter te worden

Er komt licht binnen
Er groeit een begin van vertrouwen
Er groeit hoop in die veilige ander
Een vreemde kan een emotioneel veilige vreemde worden
Die kan zien dat een mens natuurlijk gesloten is, maar open kan

Wie veel heeft moeten vluchten
Wie zielsschade heeft opgelopen
Wie niet meer weet wie je kunt vertrouwen, kan een schulp opbouwen als een fort
Hoe moeilijk kan het zijn om je kwetsbaarheid te tonen
Hoe moeilijk kan het zijn om je eenzame verdriet te delen.

Misschien zijn we soms allemaal een schulp. Zijn er ervaringen en gebeurtenissen die we blijven verbergen. We willen er niet doorheen, maar proberen er omheen te gaan. We willen onszelf kennen en tonen als een ‘positivo’. Tot we in de genadige ruimte van belangeloos vertrouwen komen:

We krijgen de moed en het verlangen om open te gaan!

Ik was in een kerk, een schuilplaats voor kwetsbare mensen. Het was in Drachten met de stichting Als kanker je raakt. De groep was klein genoeg om geen microfoon nodig te hebben. De groep was groot genoeg om je ook te kunnen verbergen. Je mocht iets zeggen of vragen. Maar je moest niets.

Wie door kanker wordt geraakt, heeft veilige hulp en steun nodig. Je levensboom in de winter, lente, zomer of herfst, kan in een hevige storm komen. Niet alleen jouw leven, maar ook van allen met wie je verbonden bent. Je tuimelt soms van de ene onzekerheid in de ander. Je hebt soms rusttijd nodig waar het leven doorraast.

Er waren die dag veel woorden, maar er waren niet alleen woorden: Er was de kwetsbare openheid van de jongste Marieke. Ik dank haar voor haar autobiografische inzichten: kwetsbaar krachtig.

Er was bij het welkom ook heerlijk Fries gebak dat al naar sinterklaas smaakte. Er was een zanger – ook van ver gekomen – met fijngevoelige liederen die ook even stokte.

Er was heerlijke pompoensoep met pindasmaak, boerenmelk en biologische boterhammen met kaas en ham en nog meer. Ook aan vegetariërs was gedacht. Wie veel stress, verdriet, gemis ervaart, kan ook door deze lekkere dingen, met zorg gemaakt en aangeboden, kracht krijgen.

De koster/beheerder was een vrouw met aandacht: geen paardenbloem, maar een zonnebloem! Ze noemde zich niet zo belangrijk! Ze vertelde me van de vernieuwing/verbouwing van deze Zuiderkerk in Drachten. Er stond bij het binnenkomen aan de voorkant een opmerkelijke schaal die een collecteschaal leek, maar het niet was. Zij, en nog een vrouw, ook betrokken bij de stichting Als kanker je raakt vertelden van het verhaal achter deze schaal. Verhalen kunnen je hart en je ogen openen! Zo gingen mijn ogen en hart open voor de kunstwerken te zien in de hal en de zaal, al of niet in de vitrinekasten.

Mensen van de kerk hadden de vraag gesteld: ‘Hoe kunnen we onze drempel verlagen? Hoe kunnen we verbinden?’ Ze waren in coronatijd op het idee gekomen om kunstenaars, die niet zoveel aandacht kregen en huns inziens wel meer opgetild mochten worden, uit te nodigen om te exposeren. Er is een eenzijdige aandacht voor topkunstenaars, maar er zijn veel meer kunstenaars. Ik leerde vandaag een man kennen die zijn kunstwerk een schulp noemde. Een keramist. Zijn schulpen deden me denken aan bloemkolen. Wij hadden in mijn jeugd op de boerderij witte en rode bloemkolen. ‘Mijn eerste schulp was helemaal gesloten’, zei hij. Maar er lagen ook drie anderen. ‘Deze zijn al minder gesloten’, zei hij. Zijn werk inspireerde me tot de begintekst hierboven.

Ik vroeg naar de prijs en ging als een rijker geworden mens terug naar mijn huis in Rotterdam. Voor ik vertrok naar station Groningen met een man, die ook door die koude kanker was geraakt, die graag wat wilde doen, maar zich niet als een bestuurder zag, zag ik ook het beeld wandeling langs het strand. Dat beeld is op mijn netvlies meegereisd. Ik had deze ochtend vrouwen en mannen ontmoet die weet hebben van de striemende storm, van de angstig makende tegenwind die je onderuit kan halen. Die weet hebben van het leven dat zuur/zoet kan zijn. Niet of of, maar en en.

In Assen stapte er een echtpaar in. Ze waren niet, naar ik dacht/invulde, naar het museum geweest. Ze waren met een camper door de mist vanuit Noord-Holland gereisd naar een vrouw die deze ‘trekhut‘ van hen via internet had gekocht. De zon straalde alsof het zomer was. Naar buiten kijken en het landschap lezen, ontspanden me. Zij lazen ineens in hun nog niet gelezen krant dat een vriend was overleden. Dat hij zou overlijden wisten ze, maar nu al…. Ze hadden nog een wandelafspraak. Het was al stil, maar het werd nog stiller. Het werd een bijzondere reis tot Amersfoort. Hij vertelde over zijn broer, aan corona gestorven, die een verkondiger was van de complottheorieën: hoe verwarrend de herinnering was aan hem voor hem en voor zijn kinderen. Je kunt niet open en kwetsbaar zijn als iemand je bedreigt en zijn kijk op de werkelijkheid als de enige ware poneert. Dan heb je soms een schulp nodig om je te beschermen. Als bekeren betekent dat de ander moet denken als jij. Als je denkt dat heidenen mindere mensen zijn. Er was een mysterieus mooie zonsondergang met de belofte er morgen weer te zijn. Misschien moeten we eerst de mist aankijken, maar de ochtend zal bloeien, vrij van pijn, want er is altijd licht (Amanda Gorman bij het aantreden van president Biden).

Dank voor deze dag!

Marinus van den Berg, 12 november 2022

Noot van de redactie: Marinus van den Berg was één van de sprekers tijdens de Ontmoetingsdagen ‘Als kanker je raakt’ in Zwolle, Waddinxveen en Drachten en zal ook de komende Ontmoetingsdagen in Hardenberg, Ermelo en Middelharnis zijn waardevolle bijdrage leveren. Zie voor data de agenda elders in deze nieuwsbrief.

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *