Het trauma van genezen zijn

Kan iemand een ziekte haten, er doodsbang voor zijn en er gelijktijdig dankbaar op terugkijken? Het is paradoxaal. Kanker heeft mij heel wat aangedaan. Maar evengoed heeft het mij goeds gebracht. Of nou ja… Goeds. Herstel. Diep herstel. Vanbinnen. Gewoon omdat God geen half werk levert. 

God keert alles ten goede

Voor ik mijn diagnose kreeg was ik een blij mens. Bijna onbezorgd. Dit is niet altijd zo geweest, de eerste twintig jaar van mijn leven ben ik door de mangel gehaald. Ik ondervond dat mijn ouders overleden, ik ben misbruikt en kwam terecht bij jeugdzorg en uiteindelijk kwam ik terecht in de psychiatrie doordat ik veel drugs gebruikte. Door een wonder leerde ik God kennen. En mijn leven werd goed. Want zo is God. Hij keert alles ten goede. Dat wat mij geroofd was, kreeg ik terug. Tienvoudig. Vooral in blijdschap. En ik dacht dat het klaar was. Mijn verleden lag achter mij.
Totdat de kanker kwam. Want 86% van de kankerpatiënten ervaart na kanker psychische klachten. Ik had hier geen weet van, tot ik mij er ineens middenin bevond. Niet zozeer omdat kanker mij een psychisch probleem opleverde, maar wel omdat kanker heel goed in staat is zaken door elkaar te laten lopen. Maar God herbouwt puinhopen. Lees maar mee.

Leven in onzekerheid
Niemand hoeft een kankerpatiënt te vertellen dat de klap van kanker vooral in het teken staat van volledige machteloosheid en controle verlies over je eigen bestaan. Kanker is een indringer die onveiligheid creëert in alles waarvan je dacht dat het veilig was: je dagelijks leven, je gezondheid, je verhouding tot je lijf en zelfs je relatie tot je naasten en tot God.
Niet zozeer de kanker maakte mij bang, wel die onveiligheid van niets meer zeker weten. Nergens meer echt op durven vertrouwen; mijn fundament van zekerheid volledig weggevaagd.
Ik doorstond de behandeling. Binnen twee maanden was ik schoon. Mijn omgeving vierde feest. Ikzelf stortte in. Ik bleek nog lang niet klaar om door te gaan. Ik bleek nog lang niet klaar met het verwerken van mijn verleden. Want kanker had oude patronen aangeraakt; patronen van onveiligheid en het niet kunnen controleren wat mij gebeurde.

Hulp uit onverwachte hoeken
Maar God is goed. Hij weet wat Zijn kinderen nodig hebben, zelfs al wist ik het toen zelf nog niet omdat ik vooral klein, boos, teleurgesteld en verward was. Ik appte een oud hulpverleningscontact en kon binnen vier dagen terecht bij een psycholoog. Het was geen toeval dat deze dame gespecialiseerd was in oncologie en daarmee samengaande trauma’s. Ook was het geen toeval dat zij dacht dat schrijftherapie mij wel zou passen en dat we direct van start konden, ik stond namelijk op instorten. Ik kreeg van mijn werkgever, zonder vragen, ruimschoots de tijd.

Vallen en opstaan
De therapiesessies waren elke keer een heel leven in 45 minuten. Heftig, confronterend en vooral beangstigend. Ik doorzag dat kanker een wortel van onveiligheid had aangeraakt. Ik probeerde te begrijpen waarom God deze weg verkoos boven een goddelijk ingrijpen, maar achteraf, was dat precies wat het was. Al schrijvende wijs kwamen we erachter dat kanker voor mij onbewust een link was naar het seksueel misbruik wat ik had meegemaakt. Controle. In beide situaties heb je het niet.
Ik zie dit proces nu als goddelijk ingrijpen omdat ik er doorheen moest. Gedachten van angst, minderwaardigheid en onveiligheid zetten tegenover de realiteit dat ik niet langer kanker had, misbruikt werd of zelfs maar slachtoffer was. Het bleek een tool binnen mijn werk als hulpverlener. Een extraatje.
Herstel. Dat heb je echter voor een groot deel zelf in de hand. Als je er maar actief aan deel wilt nemen. Langzaam leerde ik dat ik dat ik mijn emoties mocht van (lichamelijke) onveiligheid mocht erkennen, dat dit niet ‘fout’, maar noodzaak was. Mijn beeld van God werd hierin behoorlijk bijgeschaafd. Ook daar bleek nog een puntje, want God bleek niet een boeman die perfectie en een vlekkeloos bestaan van mij eiste. Hij bleek blij te worden van mijn eigenheid, mijn eerlijkheid, mijn proces waarin ik opnieuw leerde Hem mijn angsten toe te vertrouwen als aan een God die enkel liefde is.
En liefde corrigeert soms. Dat gebeurde ook. Ik moest leren mijn gehele identiteit en karakter te omarmen, juist omdat het verleden daartoe had bijgedragen. Ik leerde hierin ook anderen meer ruimte te geven voor hun proces naar herstel. Het is namelijk niet iets wat je af kan dwingen. Opnieuw een extraatje. Als hulpverlener, maar ook als mens.

En ik leerde de beste les ooit: daar waar de mensen voorbijging aan mijn ‘trauma van genezen zijn’, van kanker weliswaar, dat God geen trauma onberoerd wil laten. Hij dacht niet: ‘Oh, ze is schoon, we kunnen weer door’… Nee, Hij dacht: Ze is schoon, we kunnen aan de bak!

Er waren nachten dat ik niet kon slapen van verdriet, pijn, angst en onzekerheid. Ik zette dan de christelijke radio aan. Standaard sprak Hij door de liederen. Teksten als ‘He never sleeps’, ‘Nooit gezegd dat het makkelijk zou zijn,’ ‘De hemel weet het’, ‘Praise you in this storm’ zijn nog steeds teksten die mij, vier jaar na data, terugvoeren naar die stille Goddelijke nabijheid van de Allerhoogste Zelf. Ik begrijp Hem niet altijd, maar dat hoeft ook niet. Opvoeders maken bijvoorbeeld soms keuzes die de kinderen pas veel later leren waarderen…

Wel kan ik zeggen: kanker gaf mij de ruimte te bewerken wat er werkelijk toe deed.
Het leven ten volle durven leven.
Het was niet alleen een lichamelijk, maar net zo goed een geestelijk ziekteproces dat grootse opruiming verdiende. En uiteindelijk alles beter heeft gemaakt. Want dat wat mij geroofd was, kreeg ik terug. Vooral in blijdschap en dankbaarheid.

Geschreven door Natasja Vermoten. Natasja is 34 jaar, woont in Velsen en werd op haar 30e gediagnosticeerd met tongkanker. Ze schrijft over de dingen die de flexibiliteit van het leven ons soms (tegen wil en dank) aanbiedt. Kanker was voor haar daar een onderdeel van. Op haar site www.mensenverhaal.com kun je meer lezen over haar proces onder categorie ‘kanker’. Ook kun je hier het dichtbundeltje ‘dichter tegen kanker aan’ gratis downloaden.