Dat wat ertoe doet

Als 1 op de 3 mensen zelf geraakt wordt door kanker, is het niet zo’n moeilijke rekensom om te beseffen dat daardoor indirect iedereen geraakt wordt door kanker. Jijzelf, je partner, je kind, je collega, iedereen krijgt dus te maken met kanker. Wat betekent dat voor je eigen leven en dat van je gezin? Hoe kun je er zijn voor een vriend, collega of familielid die geraakt wordt door kanker? Hoe verhoudt zo’n ingrijpende ziekte zich met je geloof in een liefhebbende God? Hoe kun je weer verder leven na een ernstige ziekte of na het verlies van een dierbare? Allemaal vragen die boven kunnen komen.

Nu eerst in dit blog over wat het kijken naar – Dat wat ertoe doet – het dragen en de beleving van een ernstige ziekte kan beïnvloeden.

Toen ik afgelopen jaar op de jaarlijkse ontmoetingsdag was van de stichting Als kanker je raakt, mocht ik gespreksleider zijn van een tafel met lotgenoten. Er waren in de zaal een aantal tafels met categorieën waar mensen uit konden kiezen: verlies van een dierbare, zelf kanker gehad, partner die nu kanker heeft, een kind overleden, en ik besefte dat ik zelf bij de meeste tafels zou kunnen aanschuiven. Mijn man, mijn vader en mijn broer zijn overleden aan kanker. Zelf heb een aantal jaar geleden kanker gehad en op dit moment is een zus beland in de ernstige fase van uitgezaaide kanker. In mijn gezin van herkomst – met negen kinderen – zijn zeven mensen geraakt door deze zieke, en een aantal inmiddels overleden.

Het thema loopt als een rode draad door mijn eigen leven en vraagt iedere keer moeite en verdriet, aandacht, maar ook het openstaan voor nieuwe uitdagingen.

Wat ik heb gemerkt is dat niet alleen – en volkomen vanzelfsprekend – de medische kant zo belangrijk is, maar vooral ook de manier waarop je naar het leven kijkt en de manier waarop je met gebeurtenissen omgaat. Werkelijk alles speelt mee in de beleving van een ernstige ziekte: je opvoeding, je karakter, je geloof, je (eerdere) ervaringen, je herinneringen, je omgeving, je relaties, alles bij elkaar vormt dat het draagvlak van de gebeurtenissen die je overkomen. Dat betekent dat, voordat ons iets overkomt, we er goed aan doen om die gebieden te verzorgen en te versterken; door daarbij stil te staan, door aandacht en tijd te besteden aan Dat wat ertoe doet.

Voor mij is Dat wat ertoe doet o.a.: liefdevol omgaan met God en met elkaar, de bereidheid om je karakter te laten vormen en moedig te doen wat je kunt.

Ik heb gemerkt dat deze kijkrichting invloed heeft op de beleving van een ziekte. Ik ben een aantal keer dicht betrokken geweest bij het sterfbed en afscheidsproces van dierbaren door kanker en heb gezien hoe heel mensen kunnen zijn in hun ziek zijn. Hoe liefdevol, moedig en nederig. Er was een onaantastbaar deel in hun leven wat niet stuk te krijgen was en wat maakte dat anderen graag bij hen wilde zijn. Mensen hebben dat dikwijls in de loop van hun leven opgebouwd. Er is een groei in hun leven geweest waardoor zij geleerd hebben Wat ertoe doet. Ik weet ook van kinderen die dit al in hun jonge leven in zeer korte tijd hebben geleerd en dit hebben uitgestraald voordat zij stierven.

Ik heb mensen gezien die alles hadden, maar toch zo arm waren door gebrek aan liefde. Die succesvol zijn geweest in hun werk, maar zo arm in hun persoonlijke relaties. Die bitter zijn, verongelijkt en God en anderen de schuld blijven geven, en niet hun karakter willen laten vormen.

Ik heb ook gezien dat je oprecht dankbaar kunt zijn voor alles wat God geeft, terwijl je je niet meer kunt bewegen en wacht op de dood. Dat je dankbaar kunt zijn voor de kleinste dingen en vol vrede en overgave wacht op wat er nog komt.

Wat is er nodig om elkaar te helpen om de kijkrichting naar Dat wat ertoe doet in het leven te veranderen? Om elkaar te helpen hierover na te denken, erover te praten en te bidden? Om te onderzoeken waar het leven echt over gaat? Op veel manieren wordt hier natuurlijk aandacht aan besteed: in een gezin, op school, in de kerk en soms op het werk.

De stichting Als kanker je raakt organiseert ontmoetingsdagen, juist om deze kant van zingeving aandacht te geven. De kant van wat het betekent om ernstig ziek te zijn, van de worsteling van jezelf en je omgeving. Van de lastige kant van weer te mogen doorleven, maar niet te weten hoe. Van de onbekende kant van het verlies van een dierbare, met alle gevoelens van verdriet, wanhoop en gemis.

Open en eerlijk aandacht geven aan elkaars beleving kan helpen en geruststellen en je doen beseffen dat dit alles erbij hoort en er mag zijn.

Zo kunnen we elkaar misschien een beetje steun geven op onze persoonlijke zoektocht naar Dat wat er (nog) toe doet, als door ziekte en verlies alles, ja echt alles in ons leven anders geworden is.

Lies Nijman (1955) is contextueel hulpverlener en relatietherapeut. Haar man Jan overleed toen zij 53 jaar was. Zij kregen 3 kinderen. In korte tijd verloor Lies meerdere dierbaren. Zij heeft zich daardoor steeds verdiept in alles rondom het omgaan met rouw en verdriet. Lies schreef het boek Kwetsbaar vertrouwen. Zij begeleidt mensen met diverse hulpvragen vanuit haar praktijk Langszij.